امیر فلاح پور؛ رسول خسروی؛ مسعود مسعودی؛ حسن مقیم
چکیده
مقدمه: در مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز، آبخیزداری از عملیات مکانیکی و زیستی به سمت یک سیستم مدیریتی یکپارچه و اداره واحد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و بوم‌شناختی با مشارکت مردمی پیش رفته‌است، که از طریق آن بتوان نیازهای انسان را برای زمان حال و نسل‌های آینده بطور مستمر و معقولانه تضمین نمود. علیرغم اینکه در اثر‌بخشی اکثر پروژه‌های ...
بیشتر
مقدمه: در مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز، آبخیزداری از عملیات مکانیکی و زیستی به سمت یک سیستم مدیریتی یکپارچه و اداره واحد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و بوم‌شناختی با مشارکت مردمی پیش رفته‌است، که از طریق آن بتوان نیازهای انسان را برای زمان حال و نسل‌های آینده بطور مستمر و معقولانه تضمین نمود. علیرغم اینکه در اثر‌بخشی اکثر پروژه‌های آبخیزداری تردیدی نیست، اما همسو و هم‌راستا بودن این پروژه‌ها با اهداف توسعه پایدار نیازمند ارزیابی همه جانبه است.مواد و روش‌ها: در پژوهش حاضر از روش اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) به منظور ارزیابی پایداری طرح‌های آبخیزداری در حوضه آبخیز سیستان و تل حیدری جهرم و مقایسه آن در دو زمان پیش و پس از اجرا (1400-1384) استفاده شد. مهمترین ویژگی روش IUCN در نظر گرفتن همزمان فاکتورهای اکوسیستمی و انسانی است. بدین منظور، با استفاده از روش نظر‌خواهی از خبرگان، در نهایت سه معیار و 15 شاخص برای بخش اکوسیستم و چهار معیار و 13 شاخص برای بخش انسانی انتخاب گردید. ارزیابی پایداری یک بار بدون وزن‌دهی شاخص‌ها و معیارها و بار دیگر با وزن‌دهی به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام شد.یافته‌های پژوهش: امتیاز نهایی با توجه به بارومتر پایداری به ترتیب در روش اول پیش از اجرا 30/66 و پس از اجرا 33/71 و در روش دوم 60/64 و 66/66 به دست آمد که نشانگر سیر صعودی در میزان پایداری و افزایش وضعیت پایداری می‌باشد.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که طرح‌های آبخیزداری انجام شده در منطقه توانسته است که بهبودی نسبی در شرایط بوم شناختی و اقتصادی - اجتماعی منطقه ایجاد نماید
